Pokrzywa i jej właściwości zdrowotne
Pokrzywa tak naprawdę jest ziołem, które ma mnóstwo właściwości zdrowotnych, wśród osób dbających o zdrowe odżywianie ma ona ciągle rosnące grono wielbicieli. Jakie zalety ma pokrzywa i jaki jest jej wpływ na zdrowie? W jakiej formie i postaci można spożywać pokrzywę? Dlaczego warto poznać jej pozytywne działanie i skusić się do włączenia tego niezbyt dobrze kojarzącego się zioła do swojej diety?
Pokrzywa wielu osobom kojarzy się wyłącznie z chwastem, który może uprzykrzyć letni piknik na łące czy wiosenne spacery po lesie, ze względu na parzące włoski na swoich liściach. Kontakt z nimi faktycznie działa drażniąco na skórę, warto jednak pamiętać, że to wcale nie jedyna właściwość pokrzywy. Pokrzywa na nowo wraca do łask, i to nawet w wykwintnych potrawach przygotowywanych przez prawdziwe kulinarne osobistości. Teraz wykorzystywanie w kuchni roślin, które w ogólnej świadomości funkcjonują jako chwasty, jest nie tylko modne, ale też świadczy o świadomości w zakresie zdrowego odżywiania. Przychylnym okiem warto spojrzeć nie tylko na mniszka lekarskiego (czyli mlecza) czy babkę lancetowatą, ale także na pokrzywę, która dla niektórych zaczęła stanowić już stały element diety wegetariańskiej i wegańskiej.
Uniwersalne właściwości lecznicze pokrzywy
Pokrzywie przypisywanych jest wiele właściwości zdrowotnych. Wątpliwości nie budzą te, które są dobrze poznane i udowodnione. Należy do nich m.in. korzystny i dobroczynny wpływ na pracę układu moczowego, napar z pokrzywy polecany jest osobom cierpiącym na kamicę nerkową. Pokrzywa doskonale wspomaga wydalanie z organizmu szkodliwych substancji, w tym złogów kwasu moczowego. Ze względu na swoje właściwości jest także stosowana u osób cierpiących na artretyzm, czyli dnę moczanową. Dzieje się tak, ponieważ ogranicza tworzenie się kryształków z kwasu moczowego.
Warto wiedzieć również, że spożywanie pokrzywy ma dobroczynny wpływ na pracę całego układu trawiennego, szczególnie jest polecana przy dolegliwościach żołądkowych oraz chorobach jelit, takich jak np. owrzodzenia. Wzmacnia pracę naszej wątroby i chroni woreczek żółciowy. Może być wypijana wspomagająco w stanach zapalnych pęcherzyka żółciowego. Eliminuje obrzęk gruczołów. Ze względu na zawartość antyoksydantów, pokrzywa jest prawdziwym eliksirem młodości. Picie herbaty z pokrzywy wspomaga odporność, dlatego warto o niej pamiętać w chłodne jesienne wieczory. Herbata z pokrzywy działa także kojąco na skołatane nerwy, z tego względu stosowanie naparów jest dobrym sposobem na łagodzenie czynników stresu w naszym życiu, który przecież jest powodem wielu chorób cywilizacyjnych.
Pokrzywa dla alergików
Pokrzywa wykazuje działanie antyhistaminowe, w związku z czym jej regularne spożywanie polecane jest alergikom, szczególnie tym, którzy zmagają się z katarem siennym. Eliminuje reakcje uczuleniowe a przynajmniej je łagodzi. Jej soki i ekstrakty z kosmetyków mają w kontakcie ze skórą działanie antybakteryjne. Napar może być stosowany zewnętrznie na podrażnienia skórne. Już w dawnych czasach stosowana była z powodu właściwości odkażających do przemywania ran i robienia okładów. W schorzeniach skórnych pomaga na wszelkie wysypki i wypryski o charakterze bakteryjnym – czyraki, stany zapalne, czy ropienie. Z tego powodu może też być ważnym składnikiem maści i kremów. Stosowana jest również w chorobach reumatycznych do nacierania obszarów objętych bólami reumatycznymi.
Pokrzywa w kosmetykach
Pokrzywa jest także znanym remedium na złą kondycję włosów – warto wykorzystywać tę roślinę do ich pielęgnacji. Można sięgać po gotowe, dostępne w drogeriach i aptekach kosmetyki do pielęgnacji włosów i skóry głowy albo przygotowywać je samodzielnie i stosować płukanki. Pokrzywa ma działanie przeciwłupieżowe i normalizujące dla skóry głowy. Może też przyczynić się do zahamowania utraty włosów w wyniku wypadania całych cebulek, zwłaszcza gdy stosowana jest w ich pielęgnacji systematycznie. Nadaje się do każdego rodzaju włosów, ale zwłaszcza do przetłuszczających się.
Szampony na bazie pokrzywy stanowią jedne z najbardziej popularnych i dostępnych od zawsze w sklepach szamponów ziołowych. Osoby, które mają problemy z nadmiernym wydzielaniem sebum, łojotokiem, łupieżem i podrażnieniami na skórze głowy z pewnością odczują poprawę i wyraźną ulgę po zastosowaniu raz na jakiś czas mycia pokrzywą. Warto czasem odejść od szamponów silnie naładowanych np. sylikonami, które nie robią niczego pożytecznego dla naszego skalpu, pamiętając, że zdrowie włosów zależy przede wszystkim od kondycji skóry głowy.
Wpływ pokrzywy na układ krwionośny
Pokrzywa to także skarbnica związków żelaza, przez co ma pozytywne działanie krwiotwórcze. Dodatkowo oczyszcza krew pomagając w usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii i toksyn z organizmu. Istnieją wręcz głosy przemawiające za poglądem, że spożywanie pokrzywy jest jeszcze bardziej korzystne dla organizmu w celu podwyższenia poziomu żelaza, aniżeli przyjmowanie preparatów z żelazem. Z tego względu polecana jest także osobom cierpiącym na anemię oraz kobietom w ciąży.
Żelazo z pokrzywy jest bardzo dobrze przyswajalne, więc roślina pomaga osobom z niedokrwistością i niskim przyrostem erytrocytów. Zwiększa w nich poziom hemoglobiny. Może wzbogacić naszą krew równie skutecznie, co warzywa zielone powszechnie uważane za źródła żelaza i stosowane w naszej kuchni, takie jak np. brokuły. Pokrzywa zawiera dużo witaminy K, która wpływa na właściwą krzepliwość krwi, spore ilości wapnia i magnezu, no i oczywiście witaminę A z racji swojego zielonego koloru. Jakby tego było mało, pokrzywa również wykazuje właściwości obniżające ciśnienie krwi i jako jedyna roślina istotnie przyczynia się do obniżenia poziomu cukru we krwi. Tym cennym „chwastem” powinny wspomagać się zatem i osoby cierpiące na cukrzycę lub mające niebezpiecznie wysoki poziom cukru we krwi. Istnieją także teorie, że pokrzywa odgrywa rolę przy profilaktyce przeciwnowotworowej i jej spożywanie może obniżać ryzyko wystąpienia nowotworu. Ta właściwość pokrzywy jest jeszcze słabo poznana i niepotwierdzona jednoznacznie.
Obróbka pokrzywy w celach kulinarnych i leczniczych
Najlepszą przydatność do spożycia stanowią rośliny młode, które jeszcze zbytnio się nie rozrosły. Mają również najlepsze walory smakowe, co jest ważne nie tylko, gdy spożywamy pokrzywę jako jeden z głównych składników dania np. wegetariańskiego czy wegańskiego, ale również, gdy stosujemy ją tylko jako tylko dodatek, np. w postaci przyprawy do mięs, która podkreśla w ciekawy sposób ich smak. Starsze egzemplarze posiadają w swoich liściach niezbyt dobrze wpływające na nasze nerki substancje zwane cystolitami. Do podania na talerzu wybierajmy zatem zawsze młodsze egzemplarze. Z kolei w leczeniu i profilaktyce mogą to być zarówno okazy młode, jak i dojrzałe.
Wszystko zależy od tego, czy rośliny będą wykorzystywane do robienia wyciągów i ekstraktów, czy też np. okładów z całych liści – wówczas dojrzałe i rozrośnięte egzemplarze będą użyteczniejsze. Pamiętajmy jednak, że nie tylko liście pokrzywy, ale cała roślina jest wykorzystywana w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym i drogeryjnym. Wyciągi w korzenia pokrzywy mogą być stosowane terapeutycznie przy zapaleniach pęcherza i prostaty. Z łodyg można sporządzać nalewki, gdyż w połączeniu z alkoholem będą miały zbawienny wpływ na nasz żołądek i resztę układu pokarmowego.
Najwięcej i najczęściej jednak korzystamy z liści – świeżych, ale bywa, że i suszonych. Warto wiedzieć jak w razie potrzeby wyeliminować właściwości parzące z ich powierzchni. W tym celu parzymy roślinę przez krótki czas pod wrzącą wodą lub też odmaczamy w letniej przez dłuższy okres. Po takiej obróbce roślina nadal zachowa swoje pierwotne właściwości. Następnie możemy zadecydować czy sporządzimy odwar, czy też wywar, który posłuży nam za bazę leczniczą lub kulinarną.
Dania z pokrzywą
Istnieje wiele prostych i skutecznych przepisów w zależności od tego w jakich aspektach leczniczych chcemy pokrzywę zastosować i jakie danie z niej przyrządzić. Ciekawymi pomysłami na kulinarne wykorzystanie jest zrobienie zupy z pokrzyw, czy też przygotowanie duszonej pokrzywy do dania z ziemniakami zamiast szpinaku. Ponadto w obecnie panujących trendach zdrowego odżywiania znajdziemy także inne, ciekawe przepisy. Do oryginalnych należą m.in. przepisy na racuchy z pokrzywą i pierogi z farszem z pokrzyw. Warto poeksperymentować, zwłaszcza z myślą o zdrowiu.