Leczenie uzdrowiskowe jest dostępne dla osób ubezpieczonych w Narodowym Funduszu Zdrowia i nie ma zbyt wielu przeciwwskazań do prowadzenia takiej kuracji. Są jednak przypadki, kiedy leczenie w uzdrowisku nie jest możliwe. Warto wiedzieć, jakie choroby uniemożliwiają leczenie w sanatorium.

Osoby cierpiące na schorzenia wykluczające leczenie uzdrowiskowe nie otrzymają od lekarza skierowania do sanatorium. Uzyskanie skierowania od lekarza to jednak tylko pierwszy etap. Trzeba pamiętać, że starając się o wyjazd do sanatorium z NFZ należy mieć potwierdzoną możliwość i celowość takiego leczenia. Potwierdzenia skierowania nie uzyska się, jeżeli lekarz balneolog z NFZ stwierdził występowanie przeciwwskazań. Uzasadnienie medyczne wskazane we wniosku lekarza nie jest wiążące dla Funduszu, tam lekarz weryfikujący skierowania analizuje dokumentację ponownie. Uzasadnienie we wniosku jest tylko wskazówką.

Lista przeciwwskazań do leczenia uzdrowiskowego

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 lutego 2007 dokładnie wyszczególnia, co należy uznać za przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego, jednak istnieje zastrzeżenie, że obowiązuje zasada indywidualnego podejścia do stanu chorobowego pacjenta. Jeżeli chodzi o ogólne przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego, obowiązują następujące:

1. Ostre choroby zakaźne;
2. Choroby zakaźne (czynna gruźlica, choroby weneryczne, choroby pasożytnicze, grzybica, świerzb, owsica, lamblioza);
3. Ogniska zapalne (ropne zapalenie migdałów, ropne zapalenie zatok obocznych nosa, ropnie okołozębowe, grzybice skóry);
4. Wirusowe zapalenia wątroby oraz objawy żółtaczki;
5. Choroby mające istotne wskazania do zabiegów chirurgicznych w trybie ostrym (kamica pęcherzyka żółciowego, kamica nerki, zwężenie odźwiernika, krwawienia z przewodu pokarmowego, przepuklina ze skłonnością do uwięźnięcia i inne);
6. Pełnoobjawowa niewydolność krążenia i oddychania;
7. Niewydolność wątroby;
8. Skazy krwotoczne;
9. Choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe znaczne i głębokie;
10. Głębokie zaburzenia osobowości i zachowania stwarzające problemy w funkcjonowaniu społecznym;
11. Organiczne zaburzenia psychiczne upośledzające funkcje poznawcze,
12. Zniedołężnienie, całkowita niesprawność do samoobsługi;
13. Choroby wyniszczające układowe;
14. Ciężkie stany ogólne z przeciwwskazaniami do transportu;
15. Nietrzymanie moczu i kału dużego stopnia (cewnikowanie na stałe pęcherza);
16. Zespół uzależnienia od alkoholu, uzależnienie od substancji psychoaktywnych;
17. Padaczka z częstymi napadami (jeden raz w miesiącu lub częściej, padaczka skroniowa);
18. Czynna choroba nowotworowa;
19. Stany w przebiegu leczenia operacyjnego lub zachowawczego czerniaka złośliwego, białaczki, ziarnicy złośliwej, chłoniaków złośliwych i nowotworów nerki, jeżeli leczenie uzdrowiskowe ma nastąpić przed upływem 5 lat, w przypadku pozostałych chorób nowotworowych przed upływem 1 roku od zakończenia leczenia;
20. Ciąża i okres karmienia;
21. Choroby niedokrwienne serca takie jak:
    • stabilna choroba niedokrwienna serca w stadium III-IV według CCS – stopień ograniczenia codziennej aktywności życiowej,
    • niestabilna choroba niedokrwienna serca,
    • zawał mięśnia sercowego,
    • chorzy w pierwszych dwóch tygodniach po zawale,
    • chorzy ze znacznie upośledzoną funkcją skurczową < 35%,
    • chorzy po zawale z wybitnie dodatnią próbą wysiłkową;
22. Zaburzenia rytmu serca takie jak:
    • zespół chorego węzła zatokowego bez zabezpieczenia stymulatorem układu przewodzącego,
    • utrwalone migotanie przedsionków bez odpowiedniego leczenia przeciwzakrzepowego lub z niewydolnością krążenia,
    • zespół preekscytacji z częstymi napadami migotania przedsionków lub częstoskurczów nawrotnych,
    • migotanie komór w wywiadzie z wyjątkiem migotania komór we wczesnej fazie zawału i w wyniku ostrych zaburzeń elektrolitowych,
    • częstoskurcz utrwalony w badaniu holterowskim (ponad 30 sekund) lub częste napady częstoskurczu w wywiadzie związane z organiczną choroba serca,
    • częstoskurcz nieutrwalony, salwy i pary pobudzeń dodatkowych;
23. Zaburzenia przewodzenia: blok przedsionkowo-komorowy III stopnia bez zabezpieczenia układem stymulującym oraz bloki trójpęczkowe pęczka Hisa;
24. Choroby mięśnia sercowego w fazie ostrej;
25. Kardiomyopatia rozstrzeniowa z towarzyszącą niewydolnością krążenia;
26. Infekcyjne zapalenie wsierdzia;
27. Nadciśnienie tętnicze 3 stopnia z dwoma i więcej czynnikami ryzyka, w fazie złośliwej oraz w fazie powikłań narządowych takich jak: niewydolność serca III-IV według NYHA oraz niewydolność nerek;
28. Stany endokrynologiczne w zakresie przysadki, tarczycy i nadnerczy w okresie niewyrównania hormonalnego.

Odmowa potwierdzenia wniosku o skierowanie do sanatorium

Jeżeli wniosek o przyznanie wyjazdu do sanatorium nie zostanie zweryfikowany pozytywnie, zostanie on zwrócony wystawiającemu go lekarzowi, wraz z adnotacją o przyczynie odmowy. Brak potwierdzenia zasadności wniosku może być spowodowany nie tylko stwierdzeniem przeciwwskazań, odmowa potwierdzenia wniosku może wynikać również z braku celowości leczenia lub braków formalnych.

Ważną informacją jest także to, że obecnie jest już możliwość odwołania się od tej decyzji, co wcześniej nie było możliwe. Jeżeli pacjent nie zgadza się z decyzją odmowną i dysponuje dokumentacją wskazującą, że przeciwwskazań nie ma, będzie mógł zaskarżyć do sądu taką decyzję. Jest to możliwe za takiej samej zasadzie jak w przypadku wszystkich decyzji administracyjnych, a weryfikacja skierowania do sanatorium obecnie jest traktowana właśnie jako taka decyzja. Skargę można złożyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Możliwość zaskarżenia decyzji wcześniej nieodwołalnej jest dostępna na podstawie Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, która została podjęta w odpowiedzi na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich. W uzasadnieniu orzeczenia, zwłaszcza w punkcie 5.2, widać wyraźnie, że odmowę potwierdzenia skierowania na leczenie uzdrowiskowe zdecydowanie należy traktować jako decyzję administracyjną w rozumieniu prawa i jako taka podlega ona odpowiedniemu postępowaniu. Pełny tekst treści orzeczenia można znaleźć tutaj.

Pojawienie się przeciwwskazań po otrzymaniu skierowania

W sytuacji, kiedy pacjent uzyskał już skierowanie do sanatorium i ma wyznaczony termin, a dopiero później pojawią się przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego, należy jak najszybciej zwrócić skierowanie do oddziału NFZ. Należy także dołączyć dokumentację potwierdzającą stan zdrowia niepozwalający na przeprowadzenie leczenia sanatoryjnego. W tej sytuacji, o ile będzie to możliwe, Fundusz wyznaczy nowy termin wyjazdu zgodnie z terminem pierwszego złożenia wniosku. W przypadku choroby długotrwałej, wyjechać będzie można dopiero po zakończeniu leczenia i ponownym złożeniu wniosku do NFZ.