Artretyzm, znany także jako dna moczanowa czy skaza moczanowa, jest chorobą wywołaną nadmierną produkcją kwasu moczowego przez organizm i brak możliwości jego wydalenia, czyli zaburzeniem metabolicznym. W takiej sytuacji z nagromadzonego kwasu moczowego krystalizuje się moczan sodu i tak powstałe kryształki osiadają w stawach, a nawet w organach wewnętrznych. Dna moczanowa daje objawy w postaci uciążliwego bólu, który powstaje w efekcie nagromadzania się kryształków o ostrych krawędziach.

Artretyzm można zdiagnozować poprzez badanie surowicy krwi pod kątem stężenia kwasu moczowego. Jego zbyt wysoki poziom nazywany jest hiperurykemią i świadczy zwykle właśnie o tej chorobie, chociaż nie w każdym przypadku. Zachorowanie na artretyzm w znacznej większości podyktowane jest uwarunkowaniami genetycznymi, jednak na tą chorobę mogą zapaść także osoby bez obciążenia genetycznego. Za te rzadsze przypadki zachorowań odpowiada głównie niezdrowy tryb życia oraz inne schorzenia, które rozwinęły się właśnie jako jego wyniki. Ogólnie panuje przekonanie, że artretyzm jest chorobą nieuleczalną i jest to prawda, są jednak sposoby na łagodzenie objawów i dolegliwości.

Jak rozwija się dna moczanowa?

Jak już zostało wspomniane, artretyzm może mieć podłoże genetyczne i wówczas nie ma skutecznego sposobu, by uchronić się przed chorobą. W przypadku drugiego rodzaju choroby, czyli dny moczanowej wtórnej, może się ona rozwinąć w związku z innymi, często poważnymi chorobami, ale także wpływ na jej rozwój ma bardzo zła dieta i brak aktywności fizycznej. Między innymi z tego powodu niegdyś nazywano artretyzm „chorobą królów” lub „chorobą bogaczy”. Obecnie jednak nie ma ona żadnego związku z bogactwem czy rangą królewską, ale właśnie z niezdrowym trybem życia. Choroba częściej dotyka mężczyzn niż kobiet i pierwsze objawy najczęściej występują około pięćdziesiątego roku życia.

Początkowo artretyzm może rozwijać się bezobjawowo i to nawet przez kilka lat. W końcu może dojść do nagłego, pierwszego ataku choroby – zaatakowany staw staje się bardzo bolesny, jest opuchnięty, a skóra w tym miejscu czerwona i obrzmiała. Taki atak może trwać kilka lub nawet kilkanaście dni. W tym czasie w obrębie stawu narasta silny stan zapalny, który może czasowo ustąpić lub coraz bardziej się rozwijać. W zależności od tego, jaki staw został zajęty, objaw ten nazywany jest podagrą (staw palucha stopy), gonagrą (staw kolanowy) czy rachidagrą (stawy kręgosłupa). Często atakowane są również stawy w obrębie dłoni, rzadziej staw biodrowy lub łokciowy.

Objawy artretyzmu

Ataki artretyzmu nie występują jednak u każdej osoby cierpiącej na to schorzenie. Podobnie jak w przypadku wielu innych chorób, to samo schorzenie może wywoływać różne symptomy u każdego chorego. Niektóre osoby cierpiące na dnę moczanową odczuwają chroniczny ból o różnym natężeniu, jednak nie tak silny jak w przypadku ataku. Zaatakowane stawy są czerwone i opuchnięte, a poruszanie nimi powoduje wzmożone dolegliwości. Podobnie wygląda przewlekła postać dny moczanowej w zaawansowanym stadium. Jeśli chodzi o te osoby, u których artretyzm przyjął postać ataków, również są różnice w długości ich trwania oraz częstotliwości występowania. Czasami zdarza się, że ataki choroby powtarzają się bardzo rzadko, nawet co kilka – kilkanaście miesięcy, a nawet istnieją przypadki, że ataki zanikły na kilka lat. Niestety w tej sytuacji nie wszyscy odpowiednio reagują na objawy i nie zgłaszają się do lekarza, traktując dolegliwości na zasadzie „poboli, poboli i przestanie”.

Tymczasem uśpiona dna moczanowa i tak nie przestaje się rozwijać, i zlekceważenie ataków może skutkować tym, że za którymś razem ból będzie bardzo silny i nie będzie chciał ustąpić. Warto więc nie dopuścić do takiej sytuacji i jeśli tylko podejrzewa się u siebie artretyzm, niezwłocznie trzeba się zgłosić do lekarza. Osoby (zwłaszcza mężczyźni), w rodzinie których wystąpiły przypadki tej choroby, powinny co jakiś czas kontrolnie badać stężenie kwasu moczowego we krwi, szczególnie po pięćdziesiątym roku życia. Ostateczne rozpoznanie lub wykluczenie dny moczanowej możliwe jest badanie płynu stawowego pod kątem obecności kryształków moczanowych.

Leczenie artretyzmu

Leczenie artretyzmu polega na podawaniu leków wpływających na zmniejszenie stężenia kwasu moczowego we krwi oraz wspomagających jego wydalanie. Samodzielnie także można znacząco przyczynić się do redukcji dolegliwości, a podstawą tego jest odpowiednia dieta. Nie powinno się spożywać zbyt dużych ilości mięsa, w szczególności czerwonego, należy także bardzo ostrożnie spożywać alkohol albo w ogóle z niego zrezygnować.

Bardzo ważne jest spożywanie dużej ilości warzyw, dobrze jest również przygotowywać jedzenie na parze zamiast smażyć czy piec. Powinno się unikać ostrych przypraw. Bardzo istotne jest to, żeby przyjmować duże ilości płynów, najlepiej zwykłej wody. Pomoże to wypłukiwać kwas moczowy z organizmu. Również istotnym czynnikiem jest ruch, o czym często zapominają osoby cierpiące na dnę moczanową. Oczywiście należy podejmować taką aktywność, na jaką pozwala stan zdrowia, niemniej jednak ruch bardzo dobrze wspomaga walkę z bólem. Osoby otyłe powinny postarać się pozbyć nadliczbowych kilogramów. Dzięki zdrowemu odżywianiu oraz aktywności fizycznej w połączeniu z terapią leczniczą w wielu przypadkach udaje się znacznie zminimalizować uciążliwe dolegliwości towarzyszące artretyzmowi.

Jeżeli dna moczanowa nie jest odpowiednio leczona, w końcu atakuje narządy wewnętrzne (np. nerki) i uszkadza je. Możliwe jest także wykształcenie się na ciele guzków dnawych, w których zbierają się kryształki moczanowe. Bardzo zaawansowana dna moczanowa może się także przyczynić do rozwoju wielu schorzeń towarzyszących. W tej sytuacji stan zdrowia osoby dotkniętej schorzeniami jest już poważny i szybko się pogarsza. Aby do tego nie dopuścić, należy od razu po wystąpieniu objawów mogących świadczyć o artretyzmie skontaktować się z lekarzem, który zleci odpowiedni badania i postawi diagnozę. Leczenie farmakologiczne dny moczanowej oraz zmiana sposobu życia chorującej osoby to podstawa do tego, by móc żyć bez dokuczliwego bólu, mimo braku metody całkowitego wyleczenia artretyzmu.