Afty są uciążliwym problemem wielu osób. Afta to bolesne owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej o średnicy od kilku do kilkunastu milimetrów, zazwyczaj utrzymujący się około tygodnia lub dwóch. Co odpowiada za pojawienie się aft? Czy można skutecznie zapobiegać ich nawrotom?

Dyskomfort, jaki powodują afty, przeszkadza w codziennym życiu i może znacząco wpływać na pogorszenie nastroju. Problem wzmaga się o tyle, że afty ciągle są zjawiskiem słabo poznanym, nie ma na nie leku o stuprocentowej skuteczności, nie ustalono również bezpośrednich przyczyn, które bezpośrednio odpowiadają za ich powstawanie. Można jedynie wskazać możliwe przyczyny ich wystąpienia. W takich samych okolicznościach i warunkach u jednej osoby afty się pojawią, u innej nie. To nie wszystko – są osoby, które przez jakiś czas cierpią z powodu nawracających aft, a pewnego dnia znikają one bezpowrotnie i już nigdy się nie pojawiają. Częściej natomiast z tym problemem zmagają się osoby dorosłe, u dzieci występują stosunkowo rzadziej.

Za pojawianie się aft w po części odpowiadają predyspozycje genetyczne. W pewnym stopniu tłumaczy to, dlaczego u jednych osób się pojawiają, a u innych nie. Ryzyko wystąpienia aft potęgują m.in.:

• niewłaściwa dieta,
• przemęczenie,
• długotrwały stres,
• zmiany hormonalne,
• przyjmowanie antybiotyków,
• drobne uszkodzenia wewnętrznej błony śluzowej jamy ustnej (np. przygryzienia),
• źle dopasowana proteza dentystyczna,
• niewłaściwa pasta do zębów,
• konserwanty występujące w żywności.

U niektórych osób nawracające afty pojawiają się średnio raz w roku, u innych mogą pojawiać się co kilka tygodni. Czasem na jednym owrzodzeniu się kończy, w innych przypadkach pojawienie się afty zwiastuje wystąpienie kolejnych w krótkim czasie. Czasami objawem towarzyszącym aftom jest powiększenie węzłów chłonnych. Osoby cierpiące na nawracające afty mogą chorować na tzw. aftozę nawrotową.

Czy afty mogą być objawem chorób?

Owszem, afty mogą powstawać samoczynnie, bez podłoża chorobowego, mogą być jednak również objawem towarzyszącym wielu chorobom. Należy do nich m.in. zapalenie jelit, białaczka, refluks, przewlekłe zapalenie zatok, celiakia, infekcja grzybicza, zakażenie wirusem HPV, choroby układu immunologicznego. Z tego powodu nawracające często afty powinny skłonić do wizyty u lekarza i poszukania głębiej przyczyny ich występowania. Afty występujące rzadko i pojedynczo z reguły nie wymagają konsultacji lekarskich. Jakie są sposoby leczenia aft? Mówi się, że sposobów jest tyle, ile osób zmagających się z tą dolegliwością. Nawet wypróbowane i polecane sposoby mogą okazać się nieskuteczne u konkretnej osoby, w związku z czym zaczyna ona poszukiwać własnej metody łagodzenia bólu wywołanego aftą i przyspieszenia jej gojenia. Nie ma takiego sposobu na afty, który byłby skuteczny za każdym razem. Nawet osoba, która wcześniej odczuwała ulgę po zastosowaniu jednej z metod leczenia aft, kolejnym razem może nie poczuć żadnej różnicy stosując ten sam sposób.

Sposoby na afty

Na rynku są oczywiście dostępne preparaty apteczne, które mają przynieść ulgę w aftach, także leki na receptę. Wiele osób wskazuje na skuteczność naturalnych płukanek: z wodą różaną, szałwią, rumiankiem czy roztworem soli. Za afty mogą odpowiadać również braki witamin z grupy B, witaminy D i E oraz minerałów: cynku, żelaza i magnezu, dlatego może pomóc spożywanie produktów zawierających te mikroelementy. Można dodatkowo dezynfekować afty wodą utlenioną, nanosząc ją bezpośrednio na owrzodzenie za pomocą wacika. Aby dodatkowo nie podrażniać afty i tym samym nie zwiększać bólu, należy unikać potraw ostrych, kwaśnych, słonych i gorących oraz słodyczy.

Należy również uważać przy myciu zębów, lepiej sięgnąć po łagodniejszą pastę oraz szczoteczkę do zębów z miękkim włosiem. Jeżeli jakiś sposób, za pomocą którego próbujemy zmniejszyć dolegliwości powodowane przez afty wywołuje większy ból, pieczenie czy szczypanie, lepiej z niego zrezygnować. Nie zawsze jest prawdą często powtarzana opinia, że bolesne metody docelowego łagodzenia aft są skuteczne i po zastosowaniu uśmierzają ból na jakiś czas. Można dodatkowo podrażnić afty i spowodować, że zwiększony ból będzie się utrzymywał, a afta wcale nie zagoi się szybciej z tego powodu.