Grypa żołądkowa czy zatrucie pokarmowe?
Grypa żołądkowa (jelitowa) i zatrucie pokarmowe wywołują podobne objawy, jednak są to zupełnie różne dolegliwości. W przypadku grypy bardzo częstym symptomem towarzyszącym jest wysoka gorączka, sięgająca nawet 40°C, natomiast przy zatruciu pokarmowym podwyższona temperatura występuje rzadziej i nie osiąga tak wysokich pułapów. Warto wiedzieć, jak zmniejszyć ryzyko zarażenia się grypą żołądkową oraz ryzyko zatrucia pokarmowego, a także jak rozróżnić te przypadłości i jak z nimi walczyć.
Zaraźliwe czy nie?
Bardzo istotny jest fakt, że zatrucie pokarmowe wywołują bakterie i nie jest ono zaraźliwe, natomiast za grypę żołądkową odpowiadają wirusy i ta choroba jest zaraźliwa. Ryzyko zarażenia się od osoby chorującej jest bardzo wysokie, ponieważ może się ona przenosić również drogą kropelkową. Niestety nie jest łatwo uniknąć zarażenia się od osoby chorej, ponieważ wirusy mogą się rozwijać stosunkowo długo i pierwsze objawy mogą się pojawić nawet dopiero po 48 godzinach od zainfekowania. Na tym głównie opiera się wysoka zaraźliwość grypy jelitowej, ponieważ osoby chore nie od razu wiedzą o chorobie i zanim wystąpią objawy, mogą zarazić jeszcze wiele osób.
Zatrucie pokarmowe często jest kojarzone z sezonem letnim, i faktycznie w tym okresie ryzyko wystąpienia tej dolegliwości jest większe. Dzieje się tak dlatego, że w wysokich temperaturach bakterie znacznie szybciej się namnażają. Ponadto w lecie często spożywa się posiłki „na mieście”, czasami w przypadkowych i nie do końca sprawdzonych miejscach. Taki pokarm niewiadomego pochodzenia niestety może zawierać bakterie, które po dostaniu się do przewodu pokarmowego zaczynają siać spustoszenie. Zatrucie pokarmowe wywołują różne rodzaje bakterii, ale objawy i leczenie w niezbyt nasilonej postaci zatrucia pozostają podobne.
Jak uniknąć zatrucia pokarmowego?
W tym przypadku metody zapobiegania mają większą skuteczność, niż gdy chodzi o grypę żołądkową. To, czy się zatrujemy, praktycznie zależy od nas samych. Absolutną podstawą jest zachowanie higieny, brudne dłonie trzymamy z dala od twarzy i pod żadnym pozorem nie spożywamy nimi posiłków. Wiadomo, że szczególnie na wycieczce czasem nie ma stałego dostępu do wody i mydła, chociażby podczas pieszej wędrówki. Na szczęście obecnie można korzystać z dobrodziejstwa żeli antybakteryjnych, które można mieć zawsze przy sobie. Nie wolno także spożywać nieumytych produktów!
Uważaj, co i gdzie jesz
Szczególnie podczas wyjazdu nie powinno się stołować w nieznanych miejscach, zwłaszcza dotyczy to pobytów za granicą. Można chociażby zapytać innych gości hotelowych czy obsługę, jakie miejsca w okolicy polecają. Jeżeli kupuje się produkty, które powinny być przechowywane w niskiej temperaturze, a po dotknięciu okazują się nie być wcale chłodne, lepiej zrezygnować z zakupu. Podobnie, jeżeli mamy uzasadnione wątpliwości, czy dany produkt nie był zamrażany dwa razy: również warto sobie odpuścić, niż na własnej skórze przekonywać się, jak to było naprawdę.
Jeżeli pierwszy raz będziemy próbować jakiejś nieznanej potrawy, zwłaszcza takiej, która zupełnie odbiega od zwykłych upodobań żywieniowych; lepiej na początek wybrać tylko malutką porcję, właściwie na spróbowanie. Produkty spożywane po raz pierwszy mogą nawet nie tyle powodować zatrucie, ile przyprawić o dolegliwości żołądkowe (chociażby bardzo popularna na wybrzeżu ryba maślana). Może się także okazać, że jest się na nie uczulonym. Jeżeli dolegliwości żołądkowe wystąpią po zjedzeniu grzybów, powinno się jak najszybciej skonsultować z lekarzem. Brak odpowiedniego leczenia w przypadku zatrucia grzybami może nieść za sobą bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia.
Jak postępować przy zatruciu pokarmowym
Jeżeli niestety nie udało się uniknąć zatrucia pokarmowego, raczej nie ma sposobu, by przeszło ono „od ręki”. Można się posiłkować środkami dostępnymi w aptece. Nie można jednak zakładać, że po jednak czy dwóch dawkach dolegliwości na pewno ustąpią. Bardzo ważne jest, aby pamiętać o nawadnianiu organizmu, szczególnie jeśli równolegle występują wymioty i biegunka. Jest to niezbędne nawet jeśli płyny i tak są zwracane. Jeżeli na bieżąco nie uzupełnia się płynów, może dojść do odwodnienia, które jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Najlepiej pić zwykłą wodę, można też pić niesłodzoną herbatę. Trzeba natomiast unikać soków owocowych, warzywnych i mleka, ponieważ mogą one podrażnić żołądek. Można także przyjmować elektrolity w postaci płynów, które są dostępne w aptece, dzięki temu uzupełni się składniki odżywcze utracone z powodu wymiotów.
Ważne jest również, aby przez kilka dni pozostawać na diecie lekkostrawnej, nawet, jeżeli dolegliwości ustąpiły. Częstym błędem jest natychmiastowy powrót do normalnej diety kiedy tylko samopoczucie ulegnie poprawie. W takim przypadku może dojść do nawrotu dolegliwości. Jeżeli objawy w ogóle nie ustępują lub nawet się nasilają po upływie doby, powinno się udać do lekarza. Podobnie, jeżeli dolegliwości co prawda są mniejsze, ale nie znikają w ciągu 2-3 dni, również wymaga to pomocy specjalisty. Może się okazać, że sytuacja jest bardziej poważna, jak chociażby zatrucie gronkowcem, które czasem wymaga umieszczenia chorego w szpitalu.
Grypa żołądkowa
Grypa żołądkowa (jelitowa) zwana potocznie „jelitówką” jest wywoływana głównie przez rotawirusy, które przenoszone są poprzez dotyk oraz drogą kropelkową. Objawy zachorowania są podobne jak w przypadku zatrucia pokarmowego, często jednak są bardziej intensywne. Na początku może pojawić się podwyższona temperatura oraz ogólne osłabienie, ale też pierwszymi objawami mogą być wymioty i biegunka. Zazwyczaj dolegliwości pojawiają się dosyć gwałtownie, towarzyszy im również bolesność brzucha.
Trudno jest uniknąć zarażenia się tą chorobą, ponieważ wirusy są dosyć żywotne i pozostają nawet na powierzchniach, których dotknęła osoba chora. Szczególnie trudno jest ominąć grypę żołądkową, jeżeli zachoruje osoba, z którą mamy stałą styczność, np. członek rodziny lub współpracownik. Niestety w Polsce wciąż jest taka sytuacja, że osoby chore generalnie nie zostają w domu by się wyleczyć, tylko muszą iść do pracy – a to prosta droga do rozprzestrzenienia się choroby na inne osoby. Tak więc trudno jest wyeliminować całkowicie potencjalne możliwości zachorowania na grypę jelitową.
Jak uniknąć zarażenia grypą jelitową?
Jeżeli choruje ktoś z domowników, wszyscy członkowie rodziny powinni bezwzględnie przestrzegać zasad higieny, myć ręce należy właściwie przed i po każdej czynności, czy to sprzątanie czy cokolwiek innego. Po każdym korzystaniu z toalety przez osobę chorą należy zdezynfekować toaletę. Wszelkie wspólnie użytkowane powierzchnie należy przecierać środkami odkażającymi lub chociaż chusteczkami antybakteryjnymi. Może się to wydawać dosyć uciążliwe, jednak sprawa warta jest zachodu. Zdecydowanie jest to o wiele lepsze rozwiązanie, niż dopuszczenie do sytuacji, w której wszyscy domownicy cierpią na dolegliwości żołądkowe. Jeżeli natomiast choruje lub dopiero skończyła chorować osoba, z którą nie przebywamy na co dzień, lepiej nie lekceważyć sprawy i przełożyć spotkanie czy odwiedziny. Po zakończeniu choroby trzeba pamiętać o dokładnym umyciu całego mieszkania, dopiero wówczas można czuć się względnie zabezpieczonym przed chorobą.
Leczenie „jelitówki”
Leczenie grypy jelitowej polega na leczeniu objawowym, nie istnieje konkretne lekarstwo na tą chorobę. Tak jak w przypadku zatrucia pokarmowego, najważniejsze jest to, aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Jeżeli utrzymuje się wysoka gorączka, trzeba starać się nieco obniżyć temperaturę. Najlepiej robić to przy pomocy zimnych okładów, jeżeli chce się podać jakieś leki, powinno się zasięgnąć konsultacji lekarskiej. Tak jak zostało wspomniane, grypa żołądkowa może mieć bardzo gwałtowny przebieg, ale objawy zazwyczaj ustępują po upływie doby. Jeżeli domowe leczenie objawowe nie przynosi efektów w ciągu 2-3 dni i stan chorego się utrzymuje lub zaostrza, konieczna jest interwencja lekarza. Po ustaniu objawów ostrożność trzeba zachować jeszcze przez kilka kolejnych dni, ponieważ jeszcze w końcowym etapie choroby możliwe jest zarażenie. W najbliższym czasie nie powinno się także spożywać tłustych i ciężkostrawnych potraw. Najlepiej przez około tydzień po chorobie jeszcze pozostać na diecie lekkostrawnej.
Powyższe informacje odnośnie zatrucia pokarmowego dotyczą zatrucia jedzeniem, nie obejmują zatruć środkami chemicznymi, trującymi substancjami oraz lekami. Jeżeli podejrzewa się, że mogło dojść do zatrucia tego rodzaju, powinno się niezwłocznie zgłosić do lekarza. Informacje zawarte w artykule ponadto odnoszą się wyłącznie do osób dorosłych. W przypadku dzieci postępowanie jest nieco inne, a zatrucie pokarmowe i grypa żołądkowa mogą być skrajnie niebezpiecznie dla niemowląt i dzieci do trzeciego roku życia.