Przy temacie ostrogi piętowej pojawiają się różne opinie co do tego, czym właściwie jest to schorzenia. Czasami bywa traktowane jako oddzielna jednostka chorobowa. Zazwyczaj ostrogą piętową nazywana jest zmiana zwyrodnieniowa – narośl kostna (zwapnienie), która powoduje zapalenie (entezopatię) rozcięgna powierzchniowego w dolnej części stopy. Dylematy budzi fakt, że na zdjęciu RTG nie u wszystkich osób cierpiących na takie dolegliwości bólowe widoczna jest ta zmiana. Zdarza się także sytuacja odwrotna – osoba, u której widać narośl kostną, nie odczuwa żadnych dolegliwości bólowych. Leczenie ostrogi piętowej jest długotrwałe, a jego skutki są zróżnicowane – od czasowego zmniejszenia bólu aż po jego długotrwałą redukcję. Warto wiedzieć, kiedy i u kogo może się rozwinąć ostroga piętowa oraz jakie są sposoby łagodzenia związanych z nią dolegliwości.

Ostroga piętowa zwykle powoduje ból, jednak u niektórych osób rozwija się bezboleśnie. Tak czy inaczej, jeżeli ból się pojawi, to z czasem on narasta i w konsekwencji staje się trudny do zniesienia. Trudno przywyknąć do tego bólu i nie można go zlekceważyć, ponieważ bardzo utrudnia chodzenie. Dolegliwości mogą narastać do tego stopnia, że pokonanie pieszo nawet niewielkiego dystansu staje się po prostu niemożliwe.

Przyczyny ostrogi piętowej

Ostroga piętowa może rozwinąć się na dawnych, zrośniętych już złamaniach i pęknięciach kości piętowej, nawet dość długo po wystąpieniu urazu. Sprzyjają jej także koślawe pięty bądź po prostu nieprawidłowe chodzenie, jest to związane z nierównomiernym rozłożeniem ciężaru na powierzchni stopy. Podobnie czynnikiem wpływającym na wystąpienie ostrogi może być płaskostopie. Wszelkie nieprawidłowości chodzenia oraz niewyleczone urazy w obrębie stawu skokowego i kolanowego także zwiększają ryzyko pojawienia się tej dolegliwości.

Na rozwinięcie się ostrogi piętowej narażone są również osoby cierpiące na cukrzycę, a także te, które zmagają się z otyłością. Dzieje się tak wskutek nadmiernego obciążenia pięty przy chodzeniu. Dla kobiet duże niebezpieczeństwo stwarzają buty na wysokich obcasach, których noszenie wymusza nienaturalny układ stopy. Podobnie szkodliwe jest noszenie za małych butów uciskających piętę. Wzrost ryzyka wystąpienia ostrogi piętowej pojawia się także wraz z wiekiem, u starszych osób jest ono większe niż u młodych. Ostatnią grupą osób narażonych na wystąpienie ostrogi piętowej są osoby intensywnie uprawiające sport wymagający kontaktu stóp z podłożem, w szczególności bieganie, ale także piłka nożna, siatkówka, tenis, lekkoatletyka. Oczywiście w zależności od okoliczności i indywidualnych uwarunkowań, brak przynależności do grupy podwyższonego zagrożenia tą dolegliwością nie wyklucza jej wystąpienia.

Pierwsze objawy ostrogi piętowej

Najbardziej charakterystycznym objawem, który może świadczyć o rozwinięciu się ostrogi piętowej, jest ból pojawiający się w obrębie pięty przy stawianiu kroku. Czasami narasta on łagodnie i utrzymuje się na podobnym poziomie przez dłuższy czas, może też się zdarzyć, że ból wystąpi nagle i nasila się z każdym krokiem, a nawet utrzymuje się poza momentem stawiania stopy.

Na początek w celu złagodzenia dolegliwości można wypróbować specjalne miękkie wkładki, które są dostępne w sklepach ortopedycznych. Mogą to być miękkie podkładki podpierające piętę albo specjalne wkładki z wycięciem w miejscu ostrogi. Niektórym ulgę przynosi także przykładanie zimnych okładów i powtarzanie tej czynności co jakiś czas. Oczywiście trzeba „przerzucić się” na wygodne, miękkie obuwie, najlepiej z płaską, ale grubszą podeszwą, a panie mogą także spróbować noszenia butów na niewielkim, około 3-centymetrowym obcasie. Bardzo istotna jest również utrata wagi, jeśli ostroga pojawiła się u osoby otyłej. Zmniejszenie ciężaru ciała pomoże zredukować dolegliwości bólowe przy chodzeniu. Trzeba pamiętać, że są to sposoby na doraźne ograniczenie lub zahamowanie bólu, nie są to metody leczenia ostrogi piętowej.

Leczenie ostrogi piętowej

Jeżeli dolegliwość nie miała charakteru incydentalnego, trzeba się zgłosić do specjalisty celem potwierdzenia lub wykluczenia diagnozy. Przeważnie leczenie ordynuje ortopeda, jednak na początek w razie wątpliwości można skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Zwykle leczenie polega na stosowaniu serii zabiegów fizykoterapeutycznych takich jak ultradźwięki, zabiegi laserowe, jonoforeza, kinezyterapia miejscowa, krioterapia oraz ciesząca się rosnącą popularnością fala uderzeniowa. Coraz więcej osób przekonuje się do tej metody i chwali sobie efekty tych zabiegów. Trzeba pamiętać, że zabiegi muszą być wykonane w całej serii, niezależnie od tego, jakiego są typu. Jeżeli nawet dolegliwości ustąpią choćby w połowie kuracji, musi ona być dokończona, żeby zmniejszyć ryzyko ich nawrócenia.

Czasami stosuje się także sterydowe zastrzyki w piętę – tzw. blokadę. Jest to metoda redukcji ostrego bólu, jednak nie zawsze jest polecana. Konkretny rodzaj terapii dopasuje lekarz. Dodatkowo pomocne w uśmierzaniu bólu mogą okazać się masaże podeszwy stopy. W czasie leczenia ostrogi piętowej nie można całkowicie rezygnować z ruchu, ale też trzeba uważać, żeby nie przeciążyć stopy, najlepszy będzie niezbyt intensywny stretching (rozciąganie) oraz ćwiczenia zalecone przez rehabilitanta. Jeszcze jednym sposobem leczenia ostrogi piętowej jest interwencja chirurgiczna, jednak nawet po usunięciu zwapnienia może się ono pojawić na nowo, a zdarza się, że rana po takiej operacji dość trudno się goi.

Trudne i długie leczenie

Zdarzają się również takie przypadki, że mimo leczenia i stosowania środków łagodzących dolegliwości, ból nie ustępuje i coraz bardziej dokucza w codziennym życiu oraz utrudnia najprostsze czynności. Dotyczy to szczególnie przewlekłego zapalenia rozcięgna powierzchniowego, które rozwija się wskutek zaniedbania, lub też z powodu nieefektywnego dotychczasowego leczenia. W takich trudnych przypadkach, kiedy konwencjonalne metody zawodzą, osoby dotknięte tą przypadłością chwytają się różnych mniej lub bardziej efektywnych metod na zażegnanie tej dolegliwości. Mogą się one wydawać bardzo dziwne, jednak w internecie nie brak świadectw osób, którym rzekomo pomogły.

Domowe sposoby na ostrogi piętowe są bardzo różne, począwszy od tych najmniej zaskakujących, jak okłady z liści kapusty, przemywanie pięty jodyną, moczenie pięty w roztworze sody oczyszczonej, przez smarowanie pięty rozmaitymi olejami roślinnymi aż po domowej roboty maści terpentynowe i najbardziej zaskakującą miksturę, której przygotowanie polega na zalaniu połamanych żyletek octem i po dwóch tygodniach przemywaniu pięty powstałym specyfikiem. Nie ma badań, które dowodziłyby skuteczności powyższych metod, jednak skoro są powtarzane, być może jest jakieś ziarno prawdy w informacjach o ich dobroczynnym działaniu.

Diagnozowanie ostrogi piętowej

Niemniej jednak najlepszą znaną metodą na pozbycie się dolegliwości związanych ostrogą piętową jest połączenie zabiegów leczniczych z ćwiczeniami rehabilitacyjnymi. W zależności od indywidualnych czynników, terapia może potrwać krócej lub dłużej. Zwykle prowadzi jednak do szczęśliwego finału i pozbycia się bólu. Zdarza się, że trzeba przebrnąć przez różne rodzaje zabiegów, zanim trafi się na ten właściwy, który skutecznie usunie ból.

Trzeba pamiętać o tym, że kluczem do skutecznego leczenia jest właściwa diagnoza, tj. ból może nie być wywołany entezopatią rozcięgna podeszwowego, a np. zapaleniem lub uszkodzeniem ścięgna Achillesa, chorobą Haglunda, stłuczeniem lub pęknięciem kości pięty czy nawet tak prozaiczna przyczyna jak rozwijająca się kurzajka. Ból pięty jest dokuczliwy, dlatego osoby, u których on wystąpił, raczej nie zwlekają z wizytą u lekarza. Warto o tym pamiętać, jeżeli ból utrzymuje się przez kilka dni. Jeżeli doszło do urazu pięty, nawet takiego, który początkowo nie wydawał się groźny i ból z nim związany szybko ustąpił, to jeśli dolegliwości nawrócą – najlepiej od razu udać się do lekarza.