Dostarczanie do mózgu składników odżywczych odpowiedzialnych za jego pracę jest bardzo ważne już od najmłodszych lat i niezbędne w każdym wieku. Taką podstawą odżywiania mózgu są witaminy i minerały, mózg jednak potrzebuje do prawidłowej pracy o wiele więcej: ćwiczeń pamięci, stymulacji do rozwiązywania problemów, dużej ilości tlenu oraz odpowiedniej ilości snu. Jak wiadomo, podczas snu utrwalają się w pamięci przyswojone informacje. Jak dbać o mózg, aby zawsze cieszyć się jego dobrą pracą, znakomitą pamięcią i umiejętnościami analitycznymi?

Dzisiaj jest to coraz trudniejsze. Ludzie spożywają duże ilości przetworzonego, niepełnowartościowego jedzenia, które jest bardzo ubogie w składniki odżywcze. Problem tkwi nie tylko w diecie. Przyzwyczajamy się do tego, że skomplikowane zadania wykonują za nas urządzenia i programy, w codziennym natłoku obowiązków brakuje czasu na czytanie książek czy uczestniczenie w wydarzeniach kulturalnych. Póki człowiek jest stosunkowo młody i cieszy się dobrym zdrowiem, często nie poświęca należytej uwagi rozwojowi i kondycji swojego mózgu. Niestety w bardziej zaawansowanym wieku może się to dotkliwie odbić na zdrowiu i mocno dać we znaki, utrudniając codzienne funkcjonowanie.

Trening pamięci

Z pewnością nie ma osoby, która nie zauważyłaby, że wraz z wiekiem osłabia się jej pamięć i zdolności uczenia się. Jest to naturalne i ma ścisły związek z etapami rozwoju człowieka. Dziecko musi się od zera w krótkim czasie nauczyć wielu rzeczy, które pozwolą mu na coraz bardziej samodzielne funkcjonowanie. Oczywiście jest to proces zróżnicowany i każde dziecko ma swoje tempo nauki, nie ulega jednak wątpliwości, że dzieci mają bardzo podzielną uwagę i są w stanie chłonąć wiedzę z różnych źródeł niczym gąbka. Taki rozwój umysłowy dziecka jest także nieustannie stymulowany poprzez zajęcia szkolne i pozalekcyjne. Dzięki dodatkowym ćwiczeniom pamięci oraz pracy nad zdolnościami myślenia i twórczego rozwiązywania problemów młoda osoba wchodzi w dorosłość na ogół z całkiem pokaźnym zasobem wiedzy.

A jak to jest później? Wiele osób powyżej dwudziestego roku życia już odczuwa różnicę w przyswajaniu wiedzy. Kolejne dziesięć lat później z kolei ze zdumieniem wspomina się, że kiedyś się tak szybko uczyło. Jeżeli nie pracuje się nad kondycją mózgu i nie ćwiczy jego umiejętności, dalej niestety spadają one w bardzo szybkim tempie.

Dieta dla mózgu

Tak jak już zostało wspomniane, dla pracy mózgu niezwykle ważna jest dieta. Tutaj także pojawia się różnica między dziećmi, a dorosłymi. Wiele osób nie dba o swoją dietę i jakość spożywanych produktów, natomiast trudno znaleźć rodzica, któremu obojętne byłoby, co je jego dziecko. Niemal każdy rodzic dba o to, by dziecko od najmłodszych lat przywykło do warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych, chudego nabiału i mięsa (o ile rodzice nie zadecydują, że pociecha będzie na diecie wegetariańskiej) oraz picia dużej ilości wody.

Dorośli niestety często doskonale znają teorię właściwego odżywiania i zbilansowanej diety, jednak sami nie stosują się do tych zasad. Powody są różne – brak czasu na zjedzenie porządnego posiłku, jedzenie poza domem, zamawianie jedzenia na wynos i wiele innych. Każdy z nich ma jednak ten sam skutek – niedostateczne odżywienie mózgu. Poza owocami i warzywami w diecie nie można zapomnieć o rybach, które są bogate w kwasy omega 3, niezbędne dla pracy mózgu. Ryby oraz mięso drobiowe dostarczają także białka, bez którego nie jest możliwe prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Bardzo ważne są witaminy z grupy B, które można znaleźć m.in. w warzywach, kaszach, orzechach i nabiale. Mózg lubi także cukry, ale oczywiście w rozsądnej ilości. Nie może ich jednak zabraknąć.

Nowe wyzwania

Aby do późnych lat cieszyć się względnie dobrą pamięcią i zdolnością rozumowania, nie wolno zaniedbywać ćwiczeń umysłowych. Osoby, które w pracy muszą się wykazywać kreatywnością, zdolnością logicznego myślenia lub zapamiętywaniem ogromnych ilości informacji, są pod tym względem w znacznie lepszej sytuacji niż osoby, których praca jest bardziej schematyczna i powtarzalna. W tej sytuacji dostarczanie umysłowi dodatkowych bodźców jest naprawdę niezbędne dla zachowania sprawności umysłowej.

'Formy mogą być bardzo zróżnicowane, w zależności od indywidualnych upodobań danej osoby oraz od tego, na ile pozwala jej czas. Bardzo dobrą praktyką są chociażby gry, które wymagają koncentracji, umiejętności strategicznych, zastosowania logiki albo bogatego zasobu słownictwa. Ich wielkim atutem jest to, że większość z nich nie wymaga wcale dużo czasu, a nawet krótkie i systematyczne ćwiczenia poprawią pracę mózgu. Dobrym pomysłem jest także zrezygnowanie z oglądania telewizji (chociaż częściowe) na rzecz czytania książek. Książki rozwijają wyobraźnię, trenują pamięć oraz wymagają skoncentrowania się na czytaniu.

Nowoczesne technologie wielkim sprzymierzeńcem

Nowości technologiczne to z jednej strony zagrożenie dla rozwoju umysłu, ponieważ zastępują tradycyjne wykonywanie zadań – chociażby obliczenia czy planowanie trasy z mapą, a wszelkiego rodzaju komunikatory przyczyniają się do kurczenia zasobu słów. Niemniej druga strona wszelkich nowinek rysuje się dużo bardziej optymistycznie – nauka obsługi nowego urządzenia czy programu to przecież doskonała stymulacja mózgu. Nawet korzystanie z internetu może się pozytywnie przysłużyć ćwiczeniom umysłu – wyszukiwanie treści w internecie, łatwy dostęp do informacji z różnych dziedzin wiedzy to doskonałe udogodnienia, jeżeli oczywiście korzysta się z tego w rozsądny sposób. Przewijanie od góry do dołu stron z zabawnymi obrazkami nie zalicza się do treningu umysłowego ;).

Fakt, że obecnie dostęp do sieci ma się praktycznie wszędzie, również można wykorzystać na swoją korzyść. Istnieje wiele aplikacji, które pozwalają na trening umysłu. Są to chociażby różnego rodzaju quizy i zagadki, często w trybie online z innymi użytkownikami, które w atrakcyjnej i nowoczesnej formie przemycają nieco zadań do wykonania dla naszego mózgu. Można na nie poświęcić chociażby czas spędzany w środkach komunikacji zbiorowej.

Doskonałą sposobność do treningu umysłowego mają osoby posiadające jakąś pasję. W tej sytuacji wcale nie trzeba się przymuszać do zdobywania nowej wiedzy i poszerzania horyzontów. W końcu niezależnie od przedmiotu zainteresowań, każda dziedzina idzie do przodu i się rozwija, zatem cały czas coś się zmienia. Prawdziwy pasjonat nie przegapi przecież żadnej nowinki dotyczącej przedmiotu swojej pasji. Jeżeli nie ma takiej rzeczy, która byłaby bardzo zajmująca i prawdziwie interesująca, warto się za nią rozejrzeć i znaleźć coś, co nas zainteresuje.

Nieustająca nauka

Innym świetnym pomysłem na pobudzenie swoich szarych komórek jest – a jakże – powrót do szkoły! Uczelnie wyższe publiczne i prywatne każdego roku przyjmują mnóstwo osób po czterdziestce i po pięćdziesiątce. Wiele z nich chce poszerzyć swoje umiejętności i kwalifikacje. Nie brakuje jednak osób, które na studia zapisały się z powodów czysto hobbystycznych. Dla osób starszych świetną propozycją są Uniwersytety Trzeciego Wieku, które cieszą się coraz większą popularnością. Bardzo dobrą stymulacją dla mózgu jest również nauka języka obcego. Może ona początkowo stanowić prawdziwe wyzwanie, jednak taki wysiłek zwykle przynosi spodziewane efekty. Warto podejmować nowe wyzwania umysłowe i warto robić to ustawicznie, a nie dopiero wówczas, kiedy umysł stanie się ociężały i będzie nam dokuczać to, że nie jest tak sprawny jak kiedyś.

Ruch i świeże powietrze

Mózg do prawidłowej pracy potrzebuje dużej dawki tlenu. Ruch na świeżym powietrzu do doskonały przepis na dotlenienie mózgu i poprawę jego ukrwienia przez ogólne pobudzenie krążenia. Warto także chociaż od czasu do czasu wybrać się za miasto. Różnica w jakości powietrza jest znacząca i natychmiast odczuwalna. W Polsce na szczęście ciągle nie brak miejsc, gdzie można pooddychać czystym, świeżym powietrzem. Oczywiście nic nie zastąpi tego, żeby po prostu nie spędzać całego czasu w pomieszczeniu. To, że weekend spędza się na działce nie oznacza wcale, że w ciągu tygodnia można z czystym sumieniem siedzieć w domu czy w innym budynku i słońce oglądać tylko przez okno. Do tego klimatyzacja, ogrzewanie… to oczywiste, że świeże powietrze na zewnątrz jest o wiele zdrowsze.

Trzeba też pamiętać o odpowiednim nawadnianiu organizmu i piciu dużej ilości wody, mózg także potrzebuje wody do właściwego działania. Bardzo ważne jest także, żeby unikać stresu; a jeśli nie jest to możliwe – nauczyć się sobie z nim radzić i minimalizować jego skutki. Stres jest odpowiedzialny za to, że mózg gorzej pracuje, trudniej się skupić, utrzymać koncentrację oraz rozwiązywać problemy. Warto zacząć dbać o swój mózg, jeśli dotychczas był zaniedbywany. Bez wątpienia zaprocentuje to w przyszłości i będziemy sami sobie wdzięczni, że poświęciliśmy mu odpowiednio dużo uwagi.